آشنایی با زیباترین باغ های شیراز
بازدید از باغ های شیراز می‌تواند برای شما نیم نگاهی به تاریخ فرهنگی ایران باشد. این باغ‌ها در عین حال گواهی بر طبیعت بی‌نظیر این شهر متمدن هستند. باغ‌های ایرانی سه ویژگی منحصر به فرد دارند: اول اینکه در مسیر آب قرار گرفته‌اند. ثانیاً دور تا دور آنها را دیوارهای بلند احاطه کرده و در نهایت عمارت‌های تابستانی و استخر دارند. در شهر شیراز بیش از پنجاه باغ تاریخی وجود داشت اما امروزه برخی از آنها تخریب شده یا تغییر کاربری داده‌اند. با این حال برخی دیگر از باغ‌ها تا به امروز باقی مانده‌اند و شهرت آنها در حال افزایش است.
برای اجاره سوئیت در شیراز روی لینک کلیک کنید.
فهرست ۱۵ تایی باغ های شیراز
باغ‌های متعدد شیراز، باغ‌های کوچک باقی‌مانده از گذشته، نشان از ارتباط بسیار نزدیک و سازگاری فرهنگ ایرانی با طبیعت و باغ‌داری دارد. این باغ‌های تاریخی وصف ناپذیر، در گذشته شاهد اتفاقات بسیاری بوده‌اند و حرف‌های زیادی هم برای گفتن دارند. در ادامه سعی داریم معروف‌ترین، پرطرفدارترین و باشکوه‌ترین باغ های شهر شیراز را به شما معرفی کنیم. همراه سپنجا باشید.
اگر می‌خواهید سفری مفید و به یادماندنی به شهر شیراز داشته باشید، حتماً سراغ باغ‌های تاریخی آن بروید. باغ‌های این شهر کم نیستند و هر یک در طول تاریخ شاهد وقایای مختلفی بوده‌اند. از نظر ما، برای دیدن چنین جاذبه‌هایی باید وقت گذاشت اما اگر زمان کافی در اختیار نداشتید، دست کم تعدادی از پربازدیدترین آنها را حتماً ببینید. چون این باغ‌ها و عمارت هایشان، دنیایی از ناگفته ها را برای ما حفظ کرده‌اند. اینها به ترتیب شامل موارد زیر هستند:
قبل از سفر به شیراز مطالعه مقاله “معرفی لیدر محلی شیراز” برای شما مفید خواهد بود.
۱ – باغ ارم | همیشه زیبا
در اکثر عکس‌های گرفته شده از شهر شیراز، نمایی از باغ ارم همیشه وجود دارد. این باغ با درختان سرو و نارنج خود، زمانی فقط اشراف اجازه داشتند در آن قدم بگذارند، اما اکنون سال‌هاست که درهای آن به روی شهروندان و گردشگران نیز باز شده است. با ورود به داخل این باغ، یکی از دلپذیرترین باغ های شیراز را با درختان بلند فراوان و حوض فیروزه‌ای بزرگ با یک عمارت دیدنی قدیمی مشاهده خواهید کرد که حتماً شما را شگفت زده می‌کند! جای تعجب نیست که این باغ به همراه هشت باغ ایرانی دیگر در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفته است.
بر اساس اسنادی که در دست است، بیشتر ساخت‌وسازهای باغ ارم مربوط به دوره قاجاریه است و عمارت میانی یکی از شاهکارهای آن زمان است. منظره‌ای خیره کننده از درختان، گل‌ها و استخری عظیم، همه در پوششی تاریخی از فرهنگ ایرانی پیچیده شده است. سرو هزار ساله یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی این باغ است. ستون‌های این عمارت با الهام از تخت جمشید و کتیبه‌های سنگی در گوشه و کنار باغ یادگار نصیرالملک معمار بنا است.
برای آشنایی بیشتر با این باغ زیبا، حتما مقاله “باغ ارم شیراز، باغ بهار نارنج‌ها” را بخوانید.
۲- باغ جهان نما | بهشت کوچک شیراز
باغ جهان نما، قدیمی‌ترین باغ شیراز و بهشتی کوچک به مساحت ۲.۸ هکتار با ۳۵۰۰ متر مربع فضای سبز است. این باغ از باغ های شیراز به قدری زیباست که تیمور گورکانی باغی به همین نام در زادگاه خود ساخت. جهان نما در دوره صفویه نیز اهمیت زیادی داشت اما پس از انقراض سلسله صفویه، ناامنی کشور را فرا گرفت و باغ تقریباً ویران شد.
عمارت باغ جهان نما، هشت ضلعی است و در وسط آن حیاط و حوض مرمری و در چهار گوشه آن چهار طاقچه ایجاد شده است. چهار خیابان عریض که با درختان مرکبات و سرو تزئین شده‌اند به عمارت هشت ضلعی در مرکز باغ منتهی می‌شوند. این باغ ایرانی دارای سه ویژگی طراحی منحصر به فرد است: اول اینکه باغ در مسیر آب قرار دارد، دوم اینکه توسط دیوارهای بلند احاطه شده است و سوم اینکه در داخل باغ، عمارت تابستانی با یک استخر وجود دارد.
۳- باغ دلگشا
باغ دلگشا با وسعت ۷.۵ هکتار در شمال شرقی شیراز و در مجاورت آرامگاه سعدی قرار دارد. این باغ که یکی از زیباترین و معروف‌ترین باغ های شیراز است، از اهمیت تاریخی زیادی برخوردار است و قدمت ساخت آن به پیش از اسلام برمی‌گردد. این باغ در زمان صفویه یکی از باغ‌های شاخص و زیبا بوده و در عکس‌های گردشگران اروپایی دیده میشود.
محوطه باغ درختان نارنج زیادی دارد که در اردیبهشت ماه هوا را از عطر شکوفه‌های نارنج خود عطرآگین می‌سازند. عمارت وسط باغ مربوط به دوران زندیه بوده و به سبک کاخ‌های ساسانی بیشاپور ساخته شده است. این عمارت سه طبقه دارای دو درب ورودی در طرفین بنا است و شامل یک تالار بزرگ با چهار طاقچه است. جلوی عمارت حوض سنگی بزرگی جلب توجه می‌کند که چشمه آرامگاه سعدی سرچشمه آب آن است.
۴- باغ عفیف آباد
باغ عفیف آباد معروف به باغ گلشن یکی از قدیمی‌ترین باغ های شیراز است و عمارتی باشکوه دارد که ظاهر کهن خود را به خوبی حفظ کرده است. ورودی باغ دارای چهار ستون گچی ساده است که شبیه به ستون‌های تخت جمشید طراحی شده‌اند. این باغ در دوره صفویه ساخته شده و در آن زمان یکی از تفرجگاه‌های اصلی شاهان ایرانی بوده است. گل آرایی، درختان و استخر بزرگ از ویژگی‌های بارز این باغ تاریخی است.
میرزا علی خان قوام الملک این باغ را در دوره قاجاریه خرید و بازسازی کرد و عمارتی دو طبقه بزرگ در وسط باغ ساخت که هنوز در باغ عفیف آباد پابرجاست. این عمارت توسط ارتش به دو موزه تسلیحات نظامی در طبقه اول و موزه عبرت در طبقه دوم تبدیل شده است. این مکان علاوه بر باغ و عمارت جذاب وسط، دارای یک حمام تاریخی و یک قهوه خانه سنتی دیدنی هم است.
۵- باغ نارنجستان قوام | پر زرق و برق اما زیبا
باغ نارنجستان که در بین مردم به باغ قوام نیز معروف است، یکی از زیباترین و جذاب‌ترین باغ های شیراز است. این نام را به دلیل فراوانی درختان نارنج به این باغ داده‌اند. این باغ در زمان ناصرالدین شاه قاجار و به دستور علی محمد خان قوام ساخته شد و هم اکنون یکی از پر زرق و برق‌ترین جاذبه‌های گردشگری شیراز است. باغ نارنجستان در آن زمان یک ساختمان دولتی، محلی برای انجام امور سیاسی و نظامی و ملاقات با نمایندگان کشورهای خارجی بود.
در واقع باغ نارنجستان خیلی بزرگ نیست، اما بسیار متمایز است و عمارت چشمگیری دارد. مجموعه قوام از دو قسمت بیرونی(موزه نارنجستان) و اندرونی(خانه زینت الملوک) تشکیل شده است که توسط تونلی به هم متصل می‌شوند. مساحت کل این مجموعه ۳۵۰۰ متر مربع است و ساختمان‌های آن در ضلع شمالی و جنوبی قرار دارند. این دو بنا توسط معماران و هنرمندان شیرازی با هنرهایی چون آینه کاری، منبت، قلم زنی، آجرکاری، معارق، حجاری، گچ بری، مقرنس و … طراحی شده است.
مقاله “نارنجستان قوام، شاهکار معماری در قلب شیراز” کمک می‌کند تا بتوانید این شاهکار زیبا را بهتر بشناسید.
۶- باغ هفت تنان
باغ هفت تنان یا موزه سنگ قبرهای تاریخی، یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های تاریخی و باغ های شیراز است. قدمت این باغ به قرن‌ها قبل از زندیه می‌رسد و عمارت آن یکی از بناهای دوره کریم‌خان زند است. علت انتخاب نام هفت تنان برای این باغ، وجود هفت مقبره از هفت عارف در این باغ است و روی هر قبر یک سنگ قبر بزرگ بدون کتیبه گذاشته شده است.
این باغ در دامنه کوه تخت ضرابی(کوه چهل مقام) و در شمال آرامگاه حافظ و باغ جهان نما قرار دارد. مردم شیراز نیز دلبستگی خاصی به این مکان دارند و در گذشته گاهی برای طلب باران و اجابت دعا به اینجا می‌آمدند. بیشتر گردشگرانی که در چند قرن اخیر به شیراز سفر کرده‌اند باغ هفت تنان و عمارت چشمگیر آن را به زیبایی توصیف کرده‌اند.
۷- باغ نظر و موزه پارس
موزه پارس که در وسط باغ نظر بنا شده است به عنوان قدیمی‌ترین موزه استان فارس شناخته میشود و دارای آثار هنری ارزشمندی از دوره‌های مختلف تاریخی است. عمارت کلاه فرنگی این موزه با نظارت مستقیم کریم خان زند در دو طبقه با سقف شیروانی به ارتفاع ۱۴.۸۰ متر ساخته شده است. باغ نظر یکی از زیباترین باغ های شیراز است و بنای آن بر روی سکویی به ارتفاع ۱.۳۰ سانتی متر از کف باغ قرار گرفته است. این موسسه محلی برای پذیرایی از مهمانان و سفرای خارجی و برگزاری مراسم رسمی در اعیاد مختلف بوده است. بنای اصلی عمارتی هشت ضلعی نامنظم با چهار پنجره ارسی و چهار ورودی است.
دو حوض در دو طرف ساختمان وجود دارد و باغ از راهروهای منظمی در میان درختان و چمنزارهایی با صندلی برای راحتی بازدیدکنندگان تشکیل شده است. به طور کلی، باغ ظاهری جذاب را نشان می‌دهد. آثار تاریخی، بناهای تاریخی و… در اینجا وجود دارد، از طرفی وجود عمارت در وسط باغ جلوه‌ای جذاب به آن بخشیده و منظره‌ای به یاد ماندنی را خلق کرده است.
۸- باغ ایلخانی
باغ ایلخانی یکی دیگر از باغ‌های تاریخی و زیبای شیراز است. این باغ توسط محمد گلی خان ایلخان در «محله سه باغ» در زمان قاجار ساخته شده است. ستون‌های یک تکه و مارپیچ از قسمت‌های حیرت انگیز و زیبای این باغ به شمار می‌روند. این ستون‌های یکپارچه و مارپیچ، زیبایی خیره کننده‌ای به این بنای تاریخی بخشیده‌اند.
۹- باغ جنت
یکی دیگر از معروف‌ترین باغ های شیراز ، باغ جنت واقع در جنوب شهر است. این باغ در اول جاده بوشهر قرار دارد و یادگاری از دوره قاجار است. باغ جنت با سروهای بلند قامتش شناخته میشود و سراسر آن با چمنکاری، گلکاری و آبنماها تزئین شده است. نکته جالب در مورد باغ جنت این است که در گذشته، یک عمارت فوق‌العاده بنایی زیبا متعلق به مشیرالملک در محوطه آن قرار داشته که امروز چیزی از آن دیده نمی‌شود. جالب است بدانید بخشی از این باغ عظیم به عنوان محل اسکان مسافران نوروزی استفاده میشود و بخشی دیگر از آن به محل دوچرخه سواری تبدیل شده است.
آدرس باغ جنت: ورودی غربی شیراز. بلوار امیر کبیر
۱۰- باغ مینو
این باغ توسط یکی از معماریان مشهور و چیره دست شیراز به نام ابوالقاسم مهندسی، در زمان پهلوی بنا شد و معماری عمارت آن از سبک معماری اروپا الهام گرفته شده است. عمارتی که درون باغ مینو جا گرفته است یک بنای کاملاً منحصر به فرد است که تمام عناصر معماری ایرانی در آن پدیدار است. باغ مینو یکی از زیباترین باغ های شیراز است و در طول عمر دراز خود، فراز و فرودهای زیادی به خود دیده است. به عنوان مثال: پس انقلاب توسط بنیاد شهید مصادره شد و مدرسه‌ای درون آن بنا شد، اما پس از مشخص شدن مالک اصلی آن یعنی مرحوم محمد نمازی، تغییر وضعیت داد.
آدرس: بزرگراه دکتر حسابی، روبروی شهرک گلدشت حافظ، کوچه باغ پرندگان
۱۱- باغ نو
باغ نو شاید به اندازه باغ ارم یا باغ جهان نما مشهور نباشد اما این هم یکی از باغ‌های قدمت‌دار شهر است و از زمان قاجار برجای مانده است. این باغ در زمان اوج خود، جزء مهم‌ترین باغ های شیراز به حساب می‌آمد و خواهان زیادی داشت اما متاسفانه امروز مخروبه‌ای بیش نیست و از شکوه جلال ابتدایی خود چیزی برای نمایش ندارد. با این حال این یکی از باغ‌های تاریخی شیراز است و بازدید از آن را به شما توصیه می‌کنیم.
آدرس: خیابان قرآن (حافظ)، روبروی باغ جهان نما
۱۲- باغ و عمارت شاپوری
باغ شاپوری یکی دیگر از قدیمی‌ترین باغ های شیراز است و عمارتی که داخل آن قرار دارد، متعلق به اوایل سلطنت پهلوی است. این خانه زیبا در قلب شهر شیراز در خیابان انوری واقع شده است و دارای ۸۴۰ متر مربع زیر بنا و ۴۶۳۵ متر مربع محوطه باغ است. عمارت شاپوری را هم، معمار ابوالقاسم مهندسی یکی از معمارین نام آشنای شیراز طراحی و بین سالهای ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۵ ساخته شده است. مالک آن هم عبدالصاحب شاپوری از تجار بزرگ شیراز بوده است.
این باغ و عمارت، نمونه‌های گرانبهایی از معماری زمان خود هستند و نمایانگر نوآوری و خلاقیت نقشه‌ها، نماها و سازه‌ها هستند. نوآوری‌های اعمال شده در ساختار این باغ، آن را به یک باغ ایرانی- اروپایی تبدیل کرده است. از ویژگی‌های باارزش خانه شاپوری می‌توان به تزیینات نمای غربی، ستون‌های طرح‌دار و کاشی‌کاری با نقوش عهد باستان در ایوان فوقانی اشاره کرد. بازدید از این باغ که یکی از جذاب‌ترین باغ های شیراز است برای عموم رایگان است و رستوران، کافه و نمایشگاه آثار فرهنگی و هنری استان فارس در آن دایر است. این عمارت در سال ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۷۸۱ به ثبت ملی رسیده است.
آدرس: خیابان انوری. روبروی خیابان اهلی
۱۳- باغ سالاریان
باغ سالاریان در جنوب شرقی شیراز قرار دارد و یادگاری از حبیب‌الله‌خان، فرزند رضاخان قوام‌الملک است. این باغ تاریخی بنا به دلایلی، بخشی از بافت خود را از دست داده و هم اکنون در دست بازسازی است. یک عمارت دو طبقه متعلق به دوره قاجار در میانه باغ وجود دارد که نمونه‌ی خوبی از معماری آن دوران را به تصویر می‌کشد.
آدرس: جنوب شرقی شیراز، در ضلع شمالی بولوار سیبویه
۱۴- باغ پرندگان شیراز
شهر شیراز باغ های بی همتایی دارد که تا به اینجای مقاله تعداد زیادی از بهترین این باغ ها را به شما معرفی کردیم. از دیگر باغ های زیبا و پر طرفدار شیراز، باغ پرندگان است. این باغ در بلوار دکتر حسابی واقع شده است. در باغ پرندگان شیراز دو هزار پرنده نگهداری میشود. این پرندگان از کشورهای مختلف وارد ایران شده اند و در سیصد دسته مختلف دسته بندی شده اند.
حتما برایتان جالب خواهد بود اگر که بدانید پرندگان سخنگوی زیادی در این باغ وجود دارند! بله سیصد پرنده سخنگو در باغ پرندگان وجود دارد که شما با رفتن به این باغ می‌توانید آنها را ببینید. همین موضوع باعث شده است تا فضای باغ مهیج تر و جذاب تر باشد و افراد بیشتری علاقه‌مند به بازدید از آن شوند.
باغ پرندگان فضایی بسیار مناسب برای کودکان و نوجوانان است که با بازدید از پرندگان می‌توانند اطلاعات خوبی از پرندگان به دست بیاورند و از گشت و گذار در باغ و دیدن پرندگان مختلف لذت ببرند.
۱۵- باغ منشی باشی
باغ منشی یکی دیگر از باغ‌های متعلق به دوران قاجار در شهر شیراز است. این باغ با عمارت زیبایی که درونش قرار دارد در سال ۱۳۵۴ به ثبت ملی رسید و امروز از آن به عنوان میهمان سرا و پارکینگ اختصاصی استفاده میشود.
آدرس: خیابان فردوسی
سخن پایانی
باغ های شیراز خیلی بیشتر از این مواردی هستند که ما امروز از آنها نام بردیم اما به هر حال چون برخی از آنها تخریب یا به کلی ویران شده‌اند، ناچار شدیم تنها از باغ‌هایی نام ببریم که تقریبا سالم باقی مانده و قابل بازدید هستند. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید.
