شهرهای مرزی ایران همان خطی است که این کشور را از دیگر کشورها تفکیک می‌کند و برای تعیین مرزهای جغرافیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کشور پهناور و زیبا چیزی حدود شش هزار کیلومتر مرزهای زمینی با کشورهای پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، عراق و ترکیه دارد. کوتاه‌ترین فاصله مرزی بین دو کشور ایران و ارمنستان است و طویل‌تری مرز ایران هم به عراق می‌رسد که فاصله‌ای بسیار طولانی نسبت به بقیه کشورهای همسایه دارد.
بیشتر یخوانید: مکان های تاریخی ایران
طول مرز ایران با کشورهای هم مرز
طبق شهرهای هم مرزی که قبلا ذکر کردیم باید بدانید که تمام این شهرها با کشورهای همسایه از لحاظ مرزی دارای فاصله‌ای هستند که برخی از آن‌ها زیاد و برخی هم فاصله کمی دارند. در ادامه به بررسی طول مرزی بین ایران و کشورهای همسایه می‌پردازیم:
طول مرز ایران تا ترکیه
طول مرز کشور ایران با کشور ترکیه حدود 500 کیلومتر است که این مسیر منطقه‌ای کوهستانی به شمار می‌رود. خط مرزی ترکیه و ایران از سه گذرگاه تشکیل شده است که نزدیک‌ترین مسیر رفتن از شهر خوی خواهد بود که شما را خیلی راحت به شهر وان می‌رساند. شهر وان یکی از شهرهای زیبا و توریستی ترکیه است که هر ساله گردشگران زیادی از ایران به سمت این شهر زیبا در کشور ترکیه راهی می‌شوند.
گذرگاه مرزی رازی گذرگاهی که خط آهن از آن عبور می‌کند و گذرگاه سوم هم گذرگاه مرزی بازرگانان است که از این راه ترانزیت‌ها هم رفت و آمد دارند و از این راه استفاده می‌کنند. گذرگاه بازرگانان جزء مهم‌ترین نقاط گمرک در کشور ایران به شمار می‌رود که در فاصله 1 کیلومتری از شهر بازرگانان و در شهرستان ماکو واقع شده است. این گمرک تنها مرز بین المللی میان ترکیه و ایران است که در سال 1305 ساخته شد.
اگر علاقه‌مند به شناخت دقیق‌تر برخی از مهم‌ترین مناطق مرزی کشور هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقالهٔ ۴ شهر مرزی ایران که باید آن‌ها را بشناسید! را در بلاگ سپنجا مطالعه کنید.
طول مرز ایران تا عراق
طول مرز کشور ایران تا عراق حدود 1458 کیلومتر است که این خط مرزی از از خط تالوگ اروند رود آغاز شده و در نهایت در کوه دالمپر شمال منتهی می‌شود. در کشور عراق به خط تالوگ اروند رود، شط العرب می‌گویند. طولانی‌ترین مرز ایران با کشورهای همسایه همین مرز بین عراق و ایران است که بخش‌هایی از این مرز را شهرهایی مثل کرمانشاه، خوزستان، کردستان، ایلام و آذربایجان غربی در بر می‌گیرند.
این مرز در عاشورا و تاسوعای حسینی و همچنین اربعین بسیار شلوغ می‌شود و زائران بی‌شماری برای زیارت به عراق راهی می‌شوند که باید حتما پاسورت و پذرنامه را از قبل تهیه کنند. برای رفتن به کشور عراق می‌توانید مرزهای مهران، خسروی، چذابه، شلمچه، باشماق و تمرچین را انتخاب کنید. فاصله مرز عراق تا خود شهرهای عراق مثل کاظمین، نجف، سامرا متفاوت است.
طول مرز ایران تا ترکمنستان
طول مرز ایران تا کشور ترکمنستان چیزی حول و حوش 1000 کیلومتر است و از دریای خزر تا افغانستان کشیده شده که پایتخت این کشور در 15 مایلی مرز قرار دارد؛ طوری که شهر مشهد در استان خراسان رضوی در جنوب آن واقع شده است. تا قبل از سال 1391 مرزهای بین این دو کشور چیز دیگری بود که با آمدن سیل مرزها جا به جا شد.
طول مرز ایران تا افغانستان
طول مرزی کشور ایران تا افغانستان حدود 936 کیلومتر است. خط مرزی این دو کشور از دهانه ذوالفقار تا ملک سیاه کوه کشیده شده، از شمالی‌ترین نقطه تا جنوبی‌ترین در کناره جاده ایران این خط مرزی برقرار است. فرمانده مرزبانی کشور ایران در سال 1397 گفت:«با مسئولان حوزه مرزبانی افغانستان توافق شد تا با همکاری نزدیک و مدیریت یکپارچه، در 954 کیلومتر مرز مشترک به شیوه‌ای عمل شود که در پایان سال جاری، شاهد یک مرز مشترک و نمونه بین دو کشور باشیم».
چندین سال پیش، منطقه چکاب به دلیل اختلافات مرزی که افغانستان با ایران داشت به دستور رضا شاه از طرف امیر محمد ابراهیم علم که املاک آن به شمار می‌رفت در خرداد ماه سال 1313 به قیمت هفت هزار روپیه افغانی به کشور افغانستان فروخته شد؛ آن زمان هنوز میل مرزی تا سیاه کوه را نشانه‌گذاری نکرده بودند. تا اینجا تقریبا با شهرهای مرزی ایران آشنا شدید پس با ما همراه باشید.
طول مرز ایران تا پاکستان
طول مرزی که بین ایران و کشور پاکستان برقرار است تقریبا به 950 کیلومتر می‌رسد که این مقدار حدود 590 مایل است. خط مرزی که کشور پاکستان را از ایران جدا می‌کند از نقطه مشترک افغانستان، ایران و پاکستان آغاز شده و به سمت جنوب شرقی به سمت آب گرم می‌رود؛ این مسیر در نهایت به دریای عمان و خلیج گواتر منتهی می‌شود.
اگر به نوار مرزی ایران با پاکستان دقت کنید متوجه می‌شوید که به شهرهای مرزی سیستان و بلوچستان مخصوصا طی این چند سال، توجه زیادی نشده است و مردم آن زندگی را به سختی می‌گذرانند. تقاطع مرزی این دو کشور شهر میرجاوه، جالق و پیشین در کشور ایران است و کوه تفتان، مند و ماشکیل هم در کشور پاکستان خواهند بود.
طول مرز جمهوری آذربایجان تا ایران
طول مرزی کشور ایران تا جمهوری آذربایجان تقریبا به 760 کیلومتر می‌رسد. جمهوری آذربایجان بزرگ‌ترین کشور قفقاز به شمار می‌رود که در کنار دریای خرز واقع شده و بزرگ‌ترین شهر آن باکو است. شهرهای مرزی ایران با جمهوری آذربایجان همین طور که قبلا هم ذکر شد شامل شهرهای شمال مثل مازندران، گلستان و گیلان است.
خط مرزی این دو کشور از رود ارس که در شمال غرب قرار گرفته شروع شده و تا جنوب شرقی کشیده می‌شود. معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به نام سید عباس عراقچی در سال 1399 شایعه‌هایی را که در مورد تغییر مرزهای جمهوری آذربایجان با ایران زده شده بود را رد کرد و اعلام کرد که این شایعات در مسیر ترانزیتی ایران هیچ تغییری ایجاد نخواهد کرد.
برای آشنایی با استان‌های غربی و شهرهایی که در مرز ایران و ترکیه قرار گرفته‌اند، حتماً سری به مطلب شهرهای مرزی ایران با ترکیه کدامند؟ بزنید.
طول مرز ارمنستان تا ایران
طول مرزی کشور ما تا کشور ارمنستان به 35 کیلومتر می‌رسد که ایران کوتاه‌ترین مسیر مرزی را با این کشور نسبت به دیگر کشورهای همسایه دارد. این خط مرزی از غرب شروع شده و از رود ارس به طرف مرز سه طرفه با جمهوری آذربایجان خاتمه می‌یابد. در سال 1991 بعد از اینکه شوروی فروپاش شد و ارمنستان به استقلال رسید مرز بین شوروی سابق و یا ارمنستان مشخص شد.
گذرگاه‌های مرزی ایران با کشورهای همسایه
گذرگاه مرزی با کشور ارمنستان «نوردوز» نام دارد. نوردوز نام روستایی در استان آذربایجان شرقی و شهرستان جلفا است که در مجاورت رود ارس و در مرز کشور ارمنستان قرار دارد. گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکیه همانطور که قبلا هم گفته شد شامل گذرگاه مرزی سرو، بازرگان و رازی است.
گذرگاه‌های مرزی با جمهوری آذربایجان شامل گذرگاه آستارا، جلفا، پلدشت و بیله‌سوار هستند که آستارا از مهم‌ترین نقاط گمرکی کشور ایران است. گذرگاه جلفا در نزدیکی رود ارس، تبریز و مرند قرار دارد. گذرگاه مرزی باجگیران، اینچه‌برون، لطف آباد و سرخس از جمله گذرگاه‌های مرزی ایران با کشور ترکمنستان هستند.
گذرگاه‌های شمتیغ، دوغارون، یزدان، ماهی‌رود، میلک، گذرگاه‌های مرزی ایران با افغانستان هستند. بیشترین گذرگاه‌ها به مرز ایران و عراق که طویل‌ترین مرز است مربوط می‌شود که شامل گذرگاه مهران، شلمچه، خسروی، چذابه، تمرچین، سومار، باشماق، پرویزخان، شیخ صالح، کیله سردشت و سیروان‌بند بانه هستند و کشور پاکستان نیز دارای گذرگاه‌های جالق، کوهک، ریمندان، میرجاوه، پیشین و پسابندر است.
سخن پایانی
در این مقاله از سپنجا با شهرهای مرزی ایران آشنا شدید و دانستید که طول این مرزها از ایران تا کشورهای همسایه آن چقدر است و از طریق چه گذرگاه‌هایی می‌توانید از کشور ایران به کشورهای دیگر بروید. ایران کشوری پهناور و پرجمعیتی است که از استان‌ها و شهرهای بی‌شماری تشکیل یافته و برخی از این شهرها و استان‌ها، مرزهای این کشور زیبا را تشکیل داده‌اند.
