لیست شهرهای مرزی ایران
کشور ایران در غرب آسیا و در منطقه‌ای به نام خاورمیانه قرار گرفته است که اگر به شکل آن بر روی نقشه نگاه کنید متوجه گربه شکل بودن آن خواهید شد. ایران از ۳۱ استان تشکیل شده که وظیفه اداره این استان‌ها به عهده استاندار است. شهرهای مرزی ایران از طریق راه خشکی و هم از طریق راه آبی با کشورهای دیگر مرتبط می‌شوند. شهرهایی که از یک کشور با کشورهای دیگر کنار هم قرار گرفته‌اند، به عنوان شهرهای مرزی شناخته خواهند شد.
کشور ایران قدمتی چندین هزار ساله دارد که پر جمعیت‌ترین شهر آن تهران است که اکنون به عنوان پایتخت این کشور محسوب میشود. در این مقاله از سپنجا قراراست شما را با شهرهایی که در کنار کشورهای دیگر قرار دارند آشنا کنیم. این شهرها به مرزهای ایران معروف هستند؛ پس برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
کشور ایران
قبل از اینکه با شهرهای مرزی ایران آشنا شوید بهتر است کشور ایران را به طور کامل بشناسید. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که کشور یعنی چه؟! در جواب این سوالتان باید گفت که کشور همان تقسیمات جهانی است و همان مناطقی که مردم دنیا در روی کره زمین زندگی می‌کنند. هر کشوری که در دنیا وجود دارد باید توسط کشورهای دیگر به رسمیت شناخته شود و در سازمان ملل متحد شناسایی شده باشد.
این کشورها از طریق مرزهای بین المللی از یک‌دیگر جدا شده‌اند که هر کشور به اجزاء کوچک‌تری تقسیم می‌شوند که به آن‌ها استان می‌گویند و هر استان نیز دارای چندین شهر است. اگر بخواهیم دقیق‌تر شرح دهیم و بزرگ‌ترین تا کوچک‌ترین قسمت‌ها را نام ببریم شامل استان، شهرستان، شهر، بخش، دهستان و روستا است. کشورها انواع مختلفی دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به کشور مجمع‌الجزایری، کشور جزیره‌ای، کشور محصور در خشکی اشاره کرد.
حالا که با معنی کشور آشنا شدید می‌توانید خیلی راحت تشخیص دهید که ایران یک کشور است و به نام رسمی آن یعنی جمهموری اسلامی ایران شناخته میشود. این کشور دومین کشور بزرگ در خاورمیانه است که ۱.۶۴۸.۱۹۵ کیلومتر مربع مساحت دارد. تاریخچه ایران بسیار بزرگ است و از گذشته‌های دور تا به الان میزبان تمدن‌های مختلفی بوده است.
کشورهایی که در همسایگی ایران واقع شده‌اند شامل ترکمنستان در شمال شرق، جمهوری آذربایجان و ارمنستان در شمال غرب، دریای خزر در شمال، دریای عمان و خلیج فارس در جنوب، افغانستان و پاکستان در شرق و ترکیه و عراق هم از غرب هستند. پایتخت ایران تهران است که یک شهر بسیار پر جمعیتی است. مردمی که در ایران زندگی می‌کنند، نژاد و قومیتی گوناگون دارند اما اکثر آن‌ها دینشان اسلام بوده و مسلمان محسوب می‌شوند.
قومیت‌هایی مثل عرب، کرد، لر، ترکمن، بلوچ و آذری در ایران زندگی می‌کنند که به زبان‌های خاص خودشان صحبت کرده و رسم و رسومات خاصی هم دارند. زبان رسمی ایران فارسی و اسلام هم دین رسمی این کشور اعلام شده است.
ریشه نام ایران از پارسی میانه می‌آید که برای اولین بار توسط بنیان‌گذار حکومت ساسانی به نام اردشیر بابکان به نام زیبای ایران اشاره کرده است. در نقش رستم و سکه‌های اردشیر با عنوان «اردشیر شاهنشاه آریان» یا همان ایران یاد شده است. علاوه بر این، کلمه ایران بیشتر از کلمه پارس گرفته شده و مهم‌ترین عاملی که باعث رشد این نام شد نوشته‌های یونانی بوده که از این به عنوان «سرزمین پارس» یاد می‌کردند.
نامگذاری ایران دلایل مختلفی دارد که در طول زمان‌های مختلف، نام‌های متفاوتی نیز داشته و در طی گذشت زمان به ایران تبدیل شده است. ایران سرگذشت طولانی دارد و اتفاقات جالب و مهمی هم طی این سال‌ها در آن رخ داده که با این تفاسیر می‌توانیم ایران را سرزمینی کهن و باستانی قلمداد کنیم.
استان‌های مرزی ایران
شهرهای مرزی ایران همان خطی است که این کشور را از دیگر کشورها تفکیک می‌کند و برای تعیین مرزهای جغرافیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کشور پهناور و زیبا چیزی حدود شش هزار کیلومتر مرزهای زمینی با کشورهای پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، عراق و ترکیه دارد. کوتاه‌ترین فاصله مرزی بین دو کشور ایران و ارمنستان است و طویل‌تری مرز ایران هم به عراق می‌رسد که فاصله‌ای بسیار طولانی نسبت به بقیه کشورهای همسایه دارد.
هم مرزی شهرهای ایران با کشورهای همسایه
ایران ۱۶ استان مرزی دارد که این ۱۶ استان می‌توانند مرز زمینی، دریایی و یا ترکیبی از هر دو مرز باشند. از میان این ۱۶ استان حدود ۹ استان، مرزی زمینی دارند که شامل خراسان شمالی، کردستان، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، ایلام، آذربایجان شرقی، اردبیل، خراسان جنوبی و کرمانشاه هستند.
سه تا از شهرهای ایران با کشورهای دیگر مرز دریایی دارند؛ مثل شهر بوشهر، مازندران و هرمزگان و ۴ شهر آخر، هم مرز دریایی و هم مرز زمینی با کشورهای دیگر را دارند که این شهرها شامل سیستان و بلوچستان، گیلان، خوزستان و گلستان هستند. استان‌های اردبیل، گیلان و آذربایجان شرقی با جمهوری آذربایجان و جمهوری نخجوان دارای مرز مشترکی هستند.
کشور ارمنستان با آذربایجان شرقی، کشور افغانستان با سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی مرزهای مشترکی دارند. علاوه بر این‌ها کشور ترکمنستان با شهرهای خراسان رضوی، گلستان و خراسان شمالی هم مرز بوده، کشور پاکستان تنها با استان سیستان و بلوچستان هم مرز است. استان آذربایجان غربی تنها استان ایران است که با کشور ترکیه هم مرز است.
کشور عراق با استان‌های خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی، کردستان و ایلام مرز مشترکی دارد. دریاها عامل ارتباطی ایران با کشورهای دیگر هستند؛ به عنوان مثال شهرهای شمالی ایران (استان گلستان، استان مارندران و استان گیلان) توسط دریای کاسپین که همان دریای خزر است با کشورهای دیگر ارتباط برقرار می‌کنند و از طریق این دریا هم مرز محسوب می‌شوند.
دو دریای پهناور و بزرگ هم در جنوب کشور ایران قرار گرفته‌اند که یکی از آن‌ها خلیج همیشه فارس است. استان هرمزگان، بوشهر و خوزستان، شهرهای مرزی ایران به حساب می‌آیند که از طریق دریای خلیج فارس به دیگر کشورها راه پیدا می‌کنند. یکی دیگر از دریاهای جنوب ایران دریای عمان است که هرمزگان و سیستان و بلوچستان از این راه دریایی به کشورهای دیگر مرتبط می‌شوند.
مطالب بیشتر: مکان های تاریخی ایران
طول مرز ایران با کشورهای هم مرز
طبق شهرهای هم مرزی که قبلا ذکر کردیم باید بدانید که تمام این شهرها با کشورهای همسایه از لحاظ مرزی دارای فاصله‌ای هستند که برخی از آن‌ها زیاد و برخی هم فاصله کمی دارند. در ادامه به بررسی طول مرزی بین ایران و کشورهای همسایه می‌پردازیم:
طول مرز ایران تا ترکیه
طول مرز کشور ایران با کشور ترکیه حدود ۵۰۰ کیلومتر است که این مسیر منطقه‌ای کوهستانی به شمار می‌رود. خط مرزی ترکیه و ایران از سه گذرگاه تشکیل شده است که نزدیک‌ترین مسیر رفتن از شهر خوی خواهد بود که شما را خیلی راحت به شهر وان می‌رساند. شهر وان یکی از شهرهای زیبا و توریستی ترکیه است که هر ساله گردشگران زیادی از ایران به سمت این شهر زیبا در کشور ترکیه راهی می‌شوند.
گذرگاه مرزی رازی گذرگاهی که خط آهن از آن عبور می‌کند و گذرگاه سوم هم گذرگاه مرزی بازرگانان است که از این راه ترانزیت‌ها هم رفت و آمد دارند و از این راه استفاده می‌کنند. گذرگاه بازرگانان جزء مهم‌ترین نقاط گمرک در کشور ایران به شمار می‌رود که در فاصله ۱ کیلومتری از شهر بازرگانان و در شهرستان ماکو واقع شده است. این گمرک تنها مرز بین المللی میان ترکیه و ایران است که در سال ۱۳۰۵ ساخته شد.
طول مرز ایران تا عراق
طول مرز کشور ایران تا عراق حدود ۱۴۵۸ کیلومتر است که این خط مرزی از از خط تالوگ اروند رود آغاز شده و در نهایت در کوه دالمپر شمال منتهی میشود. در کشور عراق به خط تالوگ اروند رود، شط العرب می‌گویند. طولانی‌ترین مرز ایران با کشورهای همسایه همین مرز بین عراق و ایران است که بخش‌هایی از این مرز را شهرهایی مثل کرمانشاه، خوزستان، کردستان، ایلام و آذربایجان غربی در بر می‌گیرند.
این مرز در عاشورا و تاسوعای حسینی و همچنین اربعین بسیار شلوغ میشود و زائران بی‌شماری برای زیارت به عراق راهی می‌شوند که باید حتما پاسورت و پذرنامه را از قبل تهیه کنند. برای رفتن به کشور عراق می‌توانید مرزهای مهران، خسروی، چذابه، شلمچه، باشماق و تمرچین را انتخاب کنید. فاصله مرز عراق تا خود شهرهای عراق مثل کاظمین، نجف، سامرا متفاوت است.
طول مرز ایران تا ترکمنستان
طول مرز ایران تا کشور ترکمنستان چیزی حول و حوش ۱۰۰۰ کیلومتر است و از دریای خزر تا افغانستان کشیده شده که پایتخت این کشور در ۱۵ مایلی مرز قرار دارد؛ طوری که شهر مشهد در استان خراسان رضوی در جنوب آن واقع شده است. تا قبل از سال ۱۳۹۱ مرزهای بین این دو کشور چیز دیگری بود که با آمدن سیل مرزها جا به جا شد.
طول مرز ایران تا افغانستان
طول مرزی کشور ایران تا افغانستان حدود ۹۳۶ کیلومتر است. خط مرزی این دو کشور از دهانه ذوالفقار تا ملک سیاه کوه کشیده شده، از شمالی‌ترین نقطه تا جنوبی‌ترین در کناره جاده ایران این خط مرزی برقرار است. فرمانده مرزبانی کشور ایران در سال ۱۳۹۷ گفت:«با مسئولان حوزه مرزبانی افغانستان توافق شد تا با همکاری نزدیک و مدیریت یکپارچه، در ۹۵۴ کیلومتر مرز مشترک به شیوه‌ای عمل شود که در پایان سال جاری، شاهد یک مرز مشترک و نمونه بین دو کشور باشیم».
چندین سال پیش، منطقه چکاب به دلیل اختلافات مرزی که افغانستان با ایران داشت به دستور رضا شاه از طرف امیر محمد ابراهیم علم که املاک آن به شمار می‌رفت در خرداد ماه سال ۱۳۱۳ به قیمت هفت هزار روپیه افغانی به کشور افغانستان فروخته شد؛ آن زمان هنوز میل مرزی تا سیاه کوه را نشانه‌گذاری نکرده بودند. تا اینجا تقریبا با شهرهای مرزی ایران آشنا شدید پس با ما همراه باشید.
طول مرز ایران تا پاکستان
طول مرزی که بین ایران و کشور پاکستان برقرار است تقریبا به ۹۵۰ کیلومتر می‌رسد که این مقدار حدود ۵۹۰ مایل است. خط مرزی که کشور پاکستان را از ایران جدا می‌کند از نقطه مشترک افغانستان، ایران و پاکستان آغاز شده و به سمت جنوب شرقی به سمت آب گرم می‌رود؛ این مسیر در نهایت به دریای عمان و خلیج گواتر منتهی میشود.
اگر به نوار مرزی ایران با پاکستان دقت کنید متوجه می‌شوید که به شهرهای مرزی سیستان و بلوچستان مخصوصا طی این چند سال، توجه زیادی نشده است و مردم آن زندگی را به سختی می‌گذرانند. تقاطع مرزی این دو کشور شهر میرجاوه، جالق و پیشین در کشور ایران است و کوه تفتان، مند و ماشکیل هم در کشور پاکستان خواهند بود.
طول مرز جمهوری آذربایجان تا ایران
طول مرزی کشور ایران تا جمهوری آذربایجان تقریبا به ۷۶۰ کیلومتر می‌رسد. جمهوری آذربایجان بزرگ‌ترین کشور قفقاز به شمار می‌رود که در کنار دریای خرز واقع شده و بزرگ‌ترین شهر آن باکو است. شهرهای مرزی ایران با جمهوری آذربایجان همین طور که قبلا هم ذکر شد شامل شهرهای شمال مثل مازندران، گلستان و گیلان است.
خط مرزی این دو کشور از رود ارس که در شمال غرب قرار گرفته شروع شده و تا جنوب شرقی کشیده میشود. معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به نام سید عباس عراقچی در سال ۱۳۹۹ شایعه‌هایی را که در مورد تغییر مرزهای جمهوری آذربایجان با ایران زده شده بود را رد کرد و اعلام کرد که این شایعات در مسیر ترانزیتی ایران هیچ تغییری ایجاد نخواهد کرد.
طول مرز ارمنستان تا ایران
طول مرزی کشور ما تا کشور ارمنستان به ۳۵ کیلومتر می‌رسد که ایران کوتاه‌ترین مسیر مرزی را با این کشور نسبت به دیگر کشورهای همسایه دارد. این خط مرزی از غرب شروع شده و از رود ارس به طرف مرز سه طرفه با جمهوری آذربایجان خاتمه می‌یابد. در سال ۱۹۹۱ بعد از اینکه شوروی فروپاش شد و ارمنستان به استقلال رسید مرز بین شوروی سابق و یا ارمنستان مشخص شد.
گذرگاه‌های مرزی ایران با کشورهای همسایه
گذرگاه مرزی با کشور ارمنستان «نوردوز» نام دارد. نوردوز نام روستایی در استان آذربایجان شرقی و شهرستان جلفا است که در مجاورت رود ارس و در مرز کشور ارمنستان قرار دارد. گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکیه همانطور که قبلا هم گفته شد شامل گذرگاه مرزی سرو، بازرگان و رازی است.
گذرگاه‌های مرزی با جمهوری آذربایجان شامل گذرگاه آستارا، جلفا، پلدشت و بیله‌سوار هستند که آستارا از مهم‌ترین نقاط گمرکی کشور ایران است. گذرگاه جلفا در نزدیکی رود ارس، تبریز و مرند قرار دارد. گذرگاه مرزی باجگیران، اینچه‌برون، لطف آباد و سرخس از جمله گذرگاه‌های مرزی ایران با کشور ترکمنستان هستند.
گذرگاه‌های شمتیغ، دوغارون، یزدان، ماهی‌رود، میلک، گذرگاه‌های مرزی ایران با افغانستان هستند. بیشترین گذرگاه‌ها به مرز ایران و عراق که طویل‌ترین مرز است مربوط میشود که شامل گذرگاه مهران، شلمچه، خسروی، چذابه، تمرچین، سومار، باشماق، پرویزخان، شیخ صالح، کیله سردشت و سیروان‌بند بانه هستند و کشور پاکستان نیز دارای گذرگاه‌های جالق، کوهک، ریمندان، میرجاوه، پیشین و پسابندر است.
سخن پایانی
در این مقاله از سپنجا با شهرهای مرزی ایران آشنا شدید و دانستید که طول این مرزها از ایران تا کشورهای همسایه آن چقدر است و از طریق چه گذرگاه‌هایی می‌توانید از کشور ایران به کشورهای دیگر بروید. ایران کشوری پهناور و پرجمعیتی است که از استان‌ها و شهرهای بی‌شماری تشکیل یافته و برخی از این شهرها و استان‌ها، مرزهای این کشور زیبا را تشکیل داده‌اند.
