دره شمخال کجاست؟
خراسان رضوی یکی از استان‌های شمال شرقی کشور است و با توجه به باستانی بودن آن، وجود بارگاه امام رضا(ع) در مشهد مقدس و همچنین موقعیت جغرافیایی خوبی که دارد باعث جذب گردشگران زیادی شده است. در این استان جاذبه‌های طبیعی بی‌شماری وجود دارند که یکی از این جاذبه‌ها دره شمخال است.
دره شمخال از آب و هوایی مطبوع و طبیعتی سرسبز برخوردار است. همانطور که میدانید از فرو رفتگی بین دو کوه، دره به وجود می‌آید که برخی از آن‌ها به شکل v و برخی دیگر هم به شکل u هستند. این دره زیبا، دره‌ای رودخانه‌ای است که شکل آن به جریان آب رود وابسته است. در این مقاله، سپنجا قصد دارد تا این دره خارق‌العاده را به شما معرفی کند؛ پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
معرفی دره شمخال
شاید اسم شمخال به گوشتان خورده باشد مخصوصا در ضرب‌المثل‌ها. در زبان کردی شمخال به معنای تفنگ دست ساز است که پر قدرت و قوی هم بوده که در گذشته برای گلایه کردن از طرف مقابل می‌گفتند:«مگر تیر شمخال خورده‌ای!». یکی از مهم‌ترین دلایلی که گردشگران را به این منطقه می‌کشاند وجود آب رودخانه‌ای است که از این دره عبور می‌کند و باعث سرسبزی و طراوت آن محیط می‌شود.
آب این رودخانه از ترکیب و پیوند رودخانه‌هایی مثل دربادام، شارک قرچه، شمخال و دیگر رودخانه‌ها و چشمه‌های بین مسیر تشکیل شده است. در ادامه مسیر، آب این رودخانه به زمین‌های کشاورزی و باغات می‌رسد و همه را آبیاری می‌کند. نام این دره از یک روستایی به نام شمخال که در حوالی این دره وجود دارد گرفته شده که در گذشته تا به امروز این نام بر روی آن باقی مانده است.
بر اساس بررسی‌هایی که محققان انجام داده‌اند ارتفاع دره شمخال به 18 کیلومتر می‌رسد و ارتفاع دیواره‌های آن را کمی کوتاه‌تر یعنی حدود 200 متر تخمین زده‌اند. در این منطقه درخت‌های گردو بسیار است که قدمت آن‌ها به 200 سال می‌رسد که وجود این درختان منظره دل‌انگیزی را به وجود آورده است. در ابتدای این دره زیبا قسمت دیدنی و جذابی هست که به آن حمام آب می‌گویند و در فصل تابستان بسیار شلوغ می‌شود.
صخره‌های کنار دره آنقدر بزرگ و محکم هستند که شبیه یک دژ استوار مانده و دل آن، آب رودخانه در حال جریان است. این صحنه انقدر چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای دارد که جان می‌دهد برای گرفتن عکس‌های حرفه‌ای. آب رودخانه وقتی از دره سرازیر می‌شود به صورت مستقیم پایین نمی‌ریزد بلکه در مسیر خود به پیچ و خم‌هایی می‌رسد که باعث جذاب‌تر شدن این رودخانه شده است.
هر چه از حوالی پایین دره به سمت بالا بروید، آب رودخانه زلال‌تر شده و حجم آن هم بیشتر می‌شود؛ چون در مسیر خود به سمت پایین با برخورد به پیچ و خم‌ها و صخره‌ها از حجم آب رودخانه کاسته می‌شود. درست است که این دره دارای پیچ و خم‌های زیادی است؛ اما شیب ملایمی دارد. در حوالی این دره روستایی به نام روستای قزقان دره هست که فاصله چندانی با روستای شمخال ندارد.
سرسبزی و زیبایی این روستا می‌تواند گزینه مناسبی برای تفریح باشد. طبیعت خاص و منحصر به فرد قزقان دره باعث شده تا گردشگران پس از بازدید و گردش در شمخال به این مکان هم سربزنند و چند روزی هم مهمان مردمان خوب و مهمان‌نواز این روستا شوند. مردم روستای شمخال مردمانی پایبند به اعتقادات خاص خود هستند.
دره شمخال کجاست؟
دره شمخال به عنوان یکی از مقاصد گردشگری در استان خراسان رضوی به شمار می‌رود که با شهر باجگیران 25 کیلومتری فاصله دارد و به کشور ترکمنستان بسیار نزدیک است. این دره در شهر قوچان واقع شده و از جمله مکان‌های دیدنی قوچان محسوب می‌شود، هر چند حدود 80 کیلومتری از شهر قوچان تا این دره فاصله است. این دره از سمت جنوب به یک رودخانه‌‌ی دائمی به نام کال و از سمت شمال هم به کوه آسمله منتهی می‌شود.
روستای شمخال
با رفتن به روستای شمخال در آرامش عجیبی قرار می‌گیرید و یک حس ناب و خوب سراسر وجود شما را فرا می‌گیرد. صدای شرشر آب و پرنده‌ها، استشمام طبیعت سرسبز با آب و هوای مطلوب و حتی خانه‌های زیبایی که در این روستا ساخته شده، همه و همه باعث شده تا یک فضای رویایی و دلچسبی پدید آید و لحظات لذت‌بخشی را در این مکان سپری کنید.
روستای شمخال جمعیتی حدود 500 نفر دارد. خانه‌های این روستا به شکل منظمی در کنار هم قرار نگرفته‌اند بلکه به صورت درهم و متراکم هستند. این روستا چون در نزدیکی دره و ارتفاعات قرار دارد کمی سرد بوده و در تابستان‌ها آب و هوای بی‌نظیری را تجربه خواهید کرد. اهالی این روستا به آداب و رسوم گذشتگان خود پایبند هستند و هنوز مراسمات گذشته را برگزار می‌کنند.
مطالعه بیشتر: لیستی از بهترین جاهای دیدنی مشهد
بهترین زمان سفر به شمخال
دره شمخال چون در یک منطقه کوهستانی قرار گرفته باید در نظر داشته باشید که زمستان‌های خیلی سردی هم دارد، بنابراین سفر در فصل‌های سرد توصیه نمی‌شود هر چند خیلی از افراد علاقه دارند تا این منطقه را پوشیده از برف ببینند و با گرفتن عکس‌های زیبا در فصل پاییز خاطره‌ای فراموش نشدنی را برای خود و همراهانشان رقم بزنند.
بهترین فصل برای سفر به شمخال قوچان، فصل‌های گرم سال مثل بهار و تابستان است که بیشتر گردشگران در این زمان برای سفر اقدام می‌کنند؛ زیرا می‌توانند این منطقه را در اوج زیبایی‌هایش مشاهده کنند و از تماشای این همه زیبایی حیرت‌زده شوند. البته در هر زمانی که به دره شمخال بیایید می‌توانید از مناظر باشکوه آن حسابی لذت ببرید.
اقامت در شمخال
اگر می‌خواهید که برای یک وعده کوتاه مثل صرف وعده ناهار در این منطقه اقامت گزینید بهتر است در کنار آب رودخانه‌ای که از دره شمخال سرازیر می‌شود لحظات خود را سپری کنید. اما اگر قصد دارید که شب را هم آنجا بمانید، مکان‌هایی مثل حمام و کبوترخانه بسیار مناسب خواهد بود و با خیال راحت شب را تا صبح آنجا می‌مانید. افرادی هم که به صورت کمپینگ به این منطقه سفر کرده‌اند با نصب چادر از کنار هم بودن لذت می‌برند.
دو قسمت به نام حمام اول و حمام دوم وجود دارد که هر دو برای اقامت گردشگران تهیه شده است و فاصله این دو چند صخره بیشتر نیست. قبلا مسیر این دو حمام با نردبانی به هم وصل شده بود ولی در حال حاضر نردبان و طنابی وجود ندارد و می‌توانید با کمی دقت از آن پایین بروید. حمام اول چون زمین‌های صاف و مسطحی دارد برای برپا کردن کمپینگ و نصب چادر بسیار مناسب است.
کبوترخانه هم یکی دیگر مکان‌هایی خواهد بود که می‌توانید برای اقامت انتخاب کنید هر چند چشمه این قسمت کم آب بوده، اما دارای طبیعت بکر و سرسبزی است. طبیعت‌گردی یکی از قسمت‌های مهم و جذاب گردش و مسافرت است پس از دیدن مناظر شگفت‌انگیز طبیعت غافل نشوید. اینکه یک روزه نمی‌توان از همه جاذبه‌های طبیعت بازدید کرد، تنها راهش اقامت و ماندن چند روزه است.
اگر حمام اول را برای اقامت و ماندن انتخاب کنید برای راه فردا، مسافت کمتری را طی خواهید کرد، برعکس حمام دوم که مسافت بیشتری در پیش‌روی شما خواهد بود. با ماندن در حمام اول صبح روز بعد که بخواهید راه بیافتید حدود 11 کیلومتر باید بروید. کبوترخانه از هر دو حمام مسافت کمتری دارد و تنها 7 کیلومتر مسیر باید طی کنید. با این وجود باید اعتراف کرد که زیبایی‌ها و شگفتی‌های حمام اول نسبت به کبوترخانه بسیار بیشتر است.
مسیر دسترسی به شمخال
برای اینکه این دره باشکوه را ملاقات کنید باید از شهر قوچان عبور کنید. فاصله شهر قوچان تا دره شمخال تقریبا 80 کیلومتری می‌شود. اگر همراه با تور این سفر را آغاز کرده باشید خیلی راحت و بدون گم کردن مسیر به مقصد خواهید رسید و حتی وجود یک لیدر در سفر باعث می‌شود تا هر گونه سوالی که ذهنتان را مشغول کرد بپرسید و اینگونه به آگاهی شما افزوده می‌شود.
وقتی از قوچان راه بیافتید باید به طرف باجگیران رانندگی کنید و وقتی به آنجا رسیدید تابلوهای راهنما برای کمک به شما وجود دارند. با ادامه راه به جاده‌ای می‌رسید که با ماشین خود نمی‌توانید آنجا بروید و باید بقیه را تا دره پیاده‌روی کنید؛ نگران طولانی بودن مسیر نباشید چون با سرسبزی و زیبایی‌هایی که دارد متوجه گذر زمان نخواهید شد. فاصله شمخال تا مشهد حدود 220 کیلومتر است و از لحاظ زمانی تقریبا دو ساعت در راه خواهید بود.
جاذبه‌های دره شمخال
حال ببینید که در دره شمخال چه جاذبه‌ها و زیبایی‌هایی انتظارتان را می‌کشند. باید به این موضوع اعتراف کرد که به محض ورود به این منطقه با دیدن منظره فوق‌العاده زیبایی که دارد شگفت‌زده می‌شوید و همان اول لبخند رضایت‌بخشی بر روی لبانتان می‌نشیند. با دیدن مناظر باشکوهی که چشم‌نواز است حس و حال خوبی به شما القا می‌کند. وقتی از روستا به سمت دره حرکت می‌کنید باید مسیر پر پیچ و خمی را بروید تا به صخره بلندی برسید.
صخره‌های عظیم و مستحکمی در این ناحیه وجود دارد که یکی از آن‌ها دره‌ای در میان دو صخره بر اثر جریان آب به وجود آمده و رودخانه‌ای دیدنی را پدید آورده است. این فضا برای یک پیک نیک حسابی حرف ندارد؛ البته برخی از افراد با کمی پیاده‌روی 10 کیلومتری در منطقه تفریحی حمام اول اتراق می‌کنند که در فصل تابستان ازدحام و شلوغی در آن بیداد می‌کند.
درختان میوه یکی از جذابیت‌های این منطقه خواهد بود که به زیبایی هر چه بیشتر شمخال افزوده است. با اطمینان می‌توان گفت که دره شمخال یک مکانی پر از آرامش و زیباییست که می‌توانید مدتی را به دور از هیاهو و شلوغی‌های شهر سپری کنید. افرادی هم هستند که خانه‌های ویلایی در این روستا ساخته‌اند و گاهی اوقات برای عوض کردن حال وهوا و کمی تفریح به این روستا می‌آیند.
پوشش گیاهی دره شمخال
دره شمخال با توجه به آب فراوانی که در این منطقه وجود دارد باید دانست که سرسبزی و طروات بالایی هم دارد و اینجاست که باید گفت هر جا که آب هست زندگی هم هست. پوشش گیاهی این منطقه بسیار عالی است و علاوه بر درختان گردوی خوشمزه آن می‌توان به درختان بید، انجیر، سپیدار، چنار، تمشک، زردآلو، موسیر، زرشک، چریش، ریخوک، هفتشان، آنوخ یا کاکوتی، زالزالک یا گژی و… اشاره کرد.
گیاهان زیادی هم به جز موارد گفته شده در این منطقه روییش دارند که از خواص درمانی بالایی برخوردارند؛ خیلی از مردم روستای شمخال این گیاهان و سبزیجات را خشک کرده و در غذاها و خوراکی‌های خود مصرف می‌کنند. گیاهان وحشی هم در میان آن‌ها وجود دارد. هر چه از طبیعت و سرسبزی این منطقه برایتان بگوییم باز کم است.
خطرات احتمالی در دره شمخال
دره شمخال با تمام زیبایی‌هایش باید بسیار مراقب بود؛ زیرا احتمال سیل بسیار بالاست و از این لحاظ پرخطر به نظر می‌رسد. قبل از رفتن به دره از آب و هوای این منطقه اطمینان حاصل کنید تا در مواقع بارانی درگیر سیل نشوید. صخره‌های بلند این ناحیه کوهستانی، راه فرار را سخت و دشوار می‌کنند و باید گفت که فرار غیرممکن است.
شمخال دارای راه‌های پر پیچ و خمی است که از این نظر رفتن به چنین جایی برای افراد ناتوان و افرادی مثل کودکان و سالمندان زیاد توصیه نمی‌شود. راهپیمایی زیادی هم در کنار رودخانه برای رسیدن به دره وجود دارد که خستگی آن برای اینگونه افراد دو برابر است. اگر کوهنوردی را آموزش ندیده‌اید هرگز از صخره‌ها بالا نروید چون احتمال سقوط زیاد خواهد بود.
تجهیزات موردنیاز برای سفر به شمخال
قبل از سفر به دره شمخال قوچان باید مواردی را یادآور شویم تا بعد از سفر به مشکل نخورید و برای آن‌ها آمادگی داشته باشید در ادامه تجهیزات لازم برای این سفر را به شما معرفی خواهیم کرد:
- نکته مهمی که قبلا هم ذکر شد، سیل‌زا بودن این منطقه است و باید قبل از رفتن حتما از وضعیت آب و هوایی شمخال آگاه شوید.
- از بردن کودکان و سالمندان به این مکان اجتناب کنید؛ چون مسیر کمی دشوار بوده و فقط افراد توانمند و سالم مناسب این راه هستند.
- باتوجه به سردسیر بودن منطقه حتما لباس‌های گرم و لباس‌های اضافی همراه خود داشته باشید.
- کوله‌پشتی و کفش مناسب پیاده‌روی از ضروریات این سفر است.
- برای اقامت در این مکان و یا اجاره خانه به مدارک شناسایی نیاز دارید؛ پس مدارک خود را فراموش نکنید.
- در دره شمخال به هیچ‌گونه اینترنتی دسترسی ندارید، به همین دلیل برای یافتن مسیر از نقشه و یا جی پی اس استفاده کنید.
- اگر به صورت کمپینگ سفر کردید در نزدیکی رودخانه و صخره‌ها چادر نزنید چون احتمال ریزش صخره‌ها وجود دارد و خطرناک است.
سخن پایانی
در این مقاله از سپنجا با دره شمخال و شگفتی‌های خارق‌العاده آن آشنا شدید و دانستید که این دره با آب و هوای مطلوب، چشمه‌های خروشان، طبیعت سرسبز و بکر چشم هر رهگذری را به خود مسحور می‌کند و همین‌ها باعث شده که گردشگران زیادی برای بازدید و تفریح به این منطقه سفر کنند. فقط به نکاتی که در مقاله بیان شد توجه کنید تا با حادثه و اتفاق ناخوشایندی مواجه نشوید. اگر گذرتان به قوچان خراسان رضوی خورد حتما از این دره سرسبز دیدن کنید.
