
اگر تا به حال اسم جزیره هرمز به گوشتان خورده، احتمالاً اولین چیزی که یادتان میآید، خاکهای رنگارنگ و چشماندازهای غیرزمینی آن است. جزیرهای جادویی در جنوب ایران که انگار از دل یک رؤیای شاعرانه بیرون آمده باشد. یکی از خاصترین و تماشاییترین جلوههای طبیعت در این جزیره، فرش خاکی هرمز است؛ شاهکاری رنگارنگ از دل زمین که مانند تابلویی زنده، هر بینندهای را برای لحظاتی میخکوب میکند.
ترکیب خاکهای معدنی با هنر دست انسان، فرشی از رنگ و زندگی را در دل طبیعت رقم زده که بیشک یکی از جذابترین نقاط دیدنی هرمز به شمار میرود. قدم زدن کنار این فرش، مثل ورق زدن یک کتاب مصور از فرهنگ، تاریخ و هنر مردم جنوب است.
تاریخچه فرش خاکی هرمز
جریان خلق فرش خاکی هرمز از سال ۱۳۸۳، با الهام از رنگهای خیرهکننده طبیعت جزیره آغاز شد؛ جایی که خاکهای سرخ، زرد، سفید و بنفش، الهامبخش طرحی شدند که زیبایی زمین را به شکلی هنرمندانه نمایش میداد. در ابتدا این ایده تنها روی بوم نقاشی اجرا شد، اما کمکم هنرمندان تصمیم گرفتند نقاشی را به دل طبیعت ببرند و آن را در ابعادی بزرگ، روی زمین اجرا کنند.
این اثر، تنها یک طرح هنری نبود؛ بلکه مفاهیمی چون اصالت بومی، فرهنگ جزیره، تاریخ ایران و دغدغههای بشردوستانه را نیز در دل خود جای داده بود. در واقع، این فرش رنگارنگ، داستانی از تمدن هزارساله جزیره هرمز را روایت میکرد.
بین سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶، طی هفت دوره، گروهی از هنرمندان محلی و ملی، با استفاده از خاکهای رنگی جزیره، فرشی عظیم را بر سواحل هرمز ترسیم کردند. طرحهای این فرش شامل نقوش اساطیری، تصاویر حیوانات بومی، نمادهای پوشاک سنتی، قلعه پرتغالیها و المانهای موسیقی محلی بود.
با این حال، از سال ۱۳۹۷ اجرای این طرح به دلایل مختلف، از جمله نگرانیهای محیطزیستی، متوقف شده است.
راز رنگارنگ بودن خاکهای هرمز
تنوع بینظیر رنگ خاکهای جزیره هرمز، حاصل فعالیتهای زمینشناسی میلیونها ساله و وجود کانیها و رسوبات آتشفشانی است. بیش از ۱۰۰ طیف رنگی، از گرم تا سرد، در خاکهای هرمز وجود دارد که بهواسطه ترکیباتی چون اکسید آهن و فلزات رنگی شکل گرفتهاند. این خاکها بهویژه زیر نور آفتاب، جلوهای تماشایی دارند و جلوهای هنرمندانه به طبیعت جزیره میبخشند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با تاریخچه پرتغالیها در هرمز
فرش خاکی هرمز؛ میراثی که دیگر اجرا نمیشود
فرش خاکی یکی از جاذبههای تماشایی جزیره هرمز بود که در طی سالها اجرا، به شهرتی جهانی دست یافت. بااینحال، چند سالی است که دیگر این پروژه انجام نمیشود؛ اما تأثیر و خاطرات آن همچنان در ذهن گردشگران و ساکنان جزیره زنده است.
گرچه فرش خاکی هرمز تأثیر مثبتی بر رونق گردشگری و اقتصاد محلی داشت، اما برخی کارشناسان محیطزیست درباره برداشت بیرویه خاکهای کمیاب جزیره هشدار دادند. خاکهایی که با اولین باران به دریا میریختند و در معرض نابودی قرار میگرفتند. منتقدان این طرح، بر لزوم حفاظت از منابع طبیعی هرمز تأکید دارند و معتقدند که توسعه گردشگری باید همراستا با حفظ زیستبوم انجام شود.
بیشتر بخوانید: دشت بوخو قشم،جاذبه ای به وسعت یک رویا
بیشتر بخوانید: رازهای ناشناخته معماری بومی قشم و خانههای سنتی
چگونه به جزیره هرمز و فرش خاکی برویم؟
برای رسیدن به جزیره هرمز، گزینههای مختلفی وجود دارد:
با خودروی شخصی: ابتدا باید به بندرعباس سفر کنید که بسته به مسیر، فاصله آن از تهران ۱۲۰۰ تا ۱۵۵۰ کیلومتر است.
با قطار: مسیر ریلی تهران-بندرعباس یکی از محبوبترین گزینهها برای مسافران است. بهترین قطارها این مسیر را حدود ۱۹ ساعت طی میکنند.
با هواپیما: سریعترین راه برای رسیدن به بندرعباس، پرواز است. فرودگاه بندرعباس به اکثر شهرهای بزرگ ایران پرواز دارد.
با قایق یا شناور دریایی: پس از رسیدن به بندرعباس، باید از اسکله حقانی با قایقهای تندرو یا لنجهای سنتی به جزیره هرمز بروید.
آدرس: استان هرمزگان، شهر بندرعباس، جزیره هرمز، ساحل فرش خاکی
سخن پایانی
فرش خاکی هرمز فقط یک جاذبه گردشگری نبود، بلکه تبلور پیوند عمیق انسان و طبیعت، و تجلی هنر بومیان این خطه بود. این فرش، با رنگهای گرم و چشمنوازش، در کنار آفتاب درخشان جنوب، هر سال گردشگران زیادی را راهی این جزیره افسانهای میکرد. گرچه امروز اجرای آن متوقف شده، اما خاطرهی آن همچنان در دل خاک هرمز نفس میکشد و در ذهن مسافران جاودانه شده است.
اگر دلتان هوای یک سفر متفاوت کرده؛ سفری که در آن هم آرامش نصیبتان شود و هم رنگهای زنده طبیعت چشمانتان را نوازش دهد، جزیره هرمز میتواند همان مقصد رویاییتان باشد.
برای اینکه بهترین اقامتگاهها و تجربههای اقامتی در هرمز را بدون دردسر پیدا کنید، سپنجا همراه مطمئن شماست؛ با چند کلیک ساده میتوانید اقامتگاه دلخواهتان را انتخاب و رزرو کنید و با خیال راحت راهی سفر شوید.
بیشتر بخوانید: چرا باید جزیره ابوموسی را در لیست سفرهای خود قرار دهید؟