همه چیز در مورد موزه فرش ایران
فرش‌های دستباف ایران از نظر کیفیت، ارزش و زیبایی در بالاترین سطح جهان قرار دارند و برای تزیین پر زرق و برق‌ترین کاخ‌های سلطنتی و مجلل جهان استفاده می‌شوند. هر جهانگردی علاقمند است با نمادها و معانی نهفته موجود در قالی‌های ایرانی و تصاویر بی‌شمار آنها آشنا شود و برای تحقق این امر غنی‌ترین مجموعه فرش ایرانی، یعنی موزه فرش ایران، واقع در قلب تهران مطمئنا بهترین انتخاب خواهد بود. با سپنجا همراه باشید تا موزه فرش ایران را بیشتر بشناسید.
نگاهی اجمالی به فرش ایرانی
فرش ایرانی در طول هزاران سال در تاریخ بشر به عنوان مظهر والای زیبایی و ظرافت جاودانه تلقی شده و در سراسر وجود خود پیوسته به آفرینشی زیباتر و هنرمندانه‌تر تبدیل شده است. همیشه جزء ضروری فرهنگ ایرانی و جزء اصلی هر خانه ایرانی بوده است. قرن‌هاست که فرش ایرانی به دلیل کیفیت بالا، منحصر به فرد بودن و دست بافت بودن مورد قدردانی قرار گرفته است. اگر کمی به آن فکر کنید، تنوع فرش ایرانی تا حدودی چشمگیر است. از فرش‌های بزرگ گره‌دار در کارگاه‌ها گرفته تا فرش‌های طرح‌دار روستایی و فرش‌های جذاب عشایری. این هنرهای دستباف تنها به فرش محدود نمی‌شود. سازه‌های نسبی دیگری نیز با متریال‌ها، طراحی‌ها و تکنیک‌های متفاوت وجود دارند که جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ایرانی برای خود ساخته‌اند مانند گبه، گلیم و پالاس.
سفر به دنیای فرش‌های قدیمی ایرانی در موزه فرش تهران نه تنها لذتی برای چشم‌هاست، بلکه سفری در میان فرهنگ است. الگوها، اندازه‌ها و رنگ‌ها همگی ریشه در معانی عمیق‌تر و گاهی احتمالاً داستان‌ها دارند. داستان‌های نسل‌های گذشته و سنت‌های آنها. از نظر تئوری، چنین استنباط میشود که یک فرش ایرانی باید حداقل ۸۰ سال قدمت داشته باشد تا «عتیقه» تلقی شود.
برای اجاره سوئیت در تهران روی لینک کلیک کنید.
تاریخچه مختصر فرش ایرانی
موزه فرش ایران با داشتن نمایی که خود شبیه دار قالی است، مجموعه‌ای کامل از طرح‌ها و نقش‌های منطقه‌ای را از گوشه و کنار ایران به نمایش گذاشته است. هر یک از رنگ‌های به کار رفته در ساخت این فرش‌ها دارای نشانه‌های خاصی است و تصاویر منحصربه‌فرد آن حکایت از احساسات و باورهای ایرانیان برگرفته از طبیعت، زندگی روزمره روستایی و داستان‌های حماسی دارد.
در این موزه نسخه‌ای از قدیمی‌ترین فرش جهان که به فرش پازیریک معروف است به نمایش گذاشته شده است. این موزه از سال ۱۳۵۸ پذیرای بازدیدکنندگان است. همچنین دارای دو طبقه برای نمایش انواع فرش، گلیم و قالیچه‌های دستباف است.
بخش قابل توجهی از حرکت فرش ایرانی مربوط به رهبران مختلف ملت در طول زمان است. کوروش کبیر با غلبه بر بابل در سال ۵۳۹ قبل از میلاد، تحت تأثیر کیفیت آن قرار گرفت و همین امر باعث شد که او صنعت فرش سازی را به ایران عرضه کند. بسیاری از متخصصان تاریخ این تأثیر فرهنگی و هنری را به کوروش نسبت می‌دهند.
فرش‌های مرسوم ایرانی معروف باعث شد که مناطقی مانند مشهد، تبریز، اراک، اصفهان، کاشان و کرمان را در بر بگیرد. در طول تاریخ، تا قرن نوزدهم، مردم از عشایر گرفته تا پادشاهان، تنها از فرش‌های ایران به عنوان پوشش و تزئینات کف استفاده می‌کردند. به طور کلی امروزه این فرش‌ها نه تنها به‌عنوان آثار هنری، بلکه به‌عنوان قطعاتی ارزشمند برای سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار می‌گیرند. تجربه دیدن و احساس یک فرش آنتیک اصیل ایرانی به صورت حضوری در موزه فرش ایران، می‌تواند واقعا شگفت انگیز باشد.
گرایش قالی بافی در ایران به بیش از ۲۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. در ابتدا فرش و قالیچه به عنوان یک ملزومات ساده برای پوشش کف ساخته می‌شد و مردم را از سرما و رطوبت محافظت می‌کرد و برای آنها گرما و راحتی فراهم می‌کرد. با این حال، با گذشت زمان، مهارت و هنر قالی‌بافی به تدریج تکامل یافت و به خلق آثار هنری رسید که در طول قرن‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل شد.
مطالعه بیشتر: فرش ایرانی
موزه فرش ایران
از آنجایی که ایران یکی از تولیدکنندگان عمده فرش در جهان با تاریخچه‌ای بی‌نظیر است، تنها اختصاص موزه‌ای به این هنر است که می‌تواند ارزش آن را حفظ کند. موزه فرش ایران، واقع در شمال غربی پارک لاله تهران، نمایشی رویایی از انواع فرش‌های دست بافت ایرانی، سیر تحول و تاریخ آنهاست است. معماری این ساختمان چیزی است که با نزدیک شدن به آن چشم شما از پلک زدن وا می‌دارد. با وجود اینکه این موزه دارای نقاط داغ عکاسی زیادی است، لازم به ذکر است که عکاسی با فلاش در داخل آن ممنوع است.
این ساختمان به دو گالری نمایشگاهی در دو طبقه تقسیم شده است که هر نمایشگاه سبک‌های متفاوتی را از مناطق و زمینه‌های مختلف به نمایش می‌گذارد. به طور خلاصه، طبقه همکف متعلق به نمایشگاه‌های دائمی و طبقه بالا برای نمایشگاه‌های موقت و نمایشگاه‌های منطقه‌ای طراحی شده است. مجموعه کلی موزه فرش ایران بیش از ۱۵۰ قطعه را در خود جای داده است که قدمت آنها از قرن هفدهم تا کنون است.
موزه فرش ایران را چه کسی تاسیس کرد؟
این موزه در ۲۰ بهمن ۱۳۵۷ افتتاح شد و در ابتدا تعداد محدودی فرش ایرانی در آن وجود داشت. اما به تدریج، به تعداد آنها افزوده شد. هدف اصلی از تأسیس این موزه توسعه هنر قالی بافی و گردآوری انواع فرش از سراسر کشور بوده است. در نتیجه موزه به منبعی عالی برای تحقیق در مورد فرش برای همه دوستداران فرهنگ و هنر تبدیل شد. موزه توسط ملکه سابق ایران، فرح پهلوی تأسیس شد و انواع فرش‌های قدیمی ایرانی را به نمایش می‌گذارد که قدمت آنها به قرن شانزدهم تا دوران معاصر بازمی‌گردد. این موزه به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی تهران، فرصت مناسبی را برای آشنایی با هنر کهن بافت ایرانی و نفیس‌ترین نمونه‌های آن فراهم می‌کند.
اهداف تاسیس موزه فرش چه بود؟
می‌توان گفت هدف از تأسیس این موزه در تهران، بررسی سوابق، آموزش و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش به ویژه فرش ایرانی بوده است. جمع آوری و خرید نمونه انواع فرش دستباف ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت فرش از ایران و سایر نقاط جهان از اهداف دیگر آن است.
آثار مختلفی از هنرمندان مختلف در موزه ملی فرش ایران نگهداری میشود و اطلاعات کامل فرش در کنار فرش ذکر شده است. قدیمی‌ترین فرش این موزه ملی متعلق به قرن نهم هجری قمری است، البته آثار معاصر نیز در اینجا وجود دارد. این موزه میزبان فرش‌هایی از قطب‌های قالی بافی ایران است.
فرش‌ها متعلق به نقاط مختلف کشورمان هستند و در هر قسمت از موزه، توضیحاتی در مورد تفاوت نقش‌ها و نگاره‌ها و مصالح به کار رفته در فرش‌ها وجود دارد که به زیبایی نمایانگر شهری است که در آن ساخته شده‌اند. در موزه فرش ایران، نمونه‌هایی از فرش‌های فیگوراتیو، شاهنامه بایسنقر (نسخه خطی مصور شاهنامه، حماسه ملی ایران بزرگ) را نشان می‌دهد که ادبیات، اسطوره، دین، فرهنگ و هنر غنی ایران را به نمایش می‌گذارد.
آثار متفاوتی از قطب‌های قالی‌بافی ایران از جمله کرمان، تبریز، اصفهان، خراسان و کردستان در این مجموعه وجود دارد. موزه فرش ایران شامل یک کتابخانه است. کتابخانه‌ای متشکل از ۳۵۰۰ جلد کتاب به زبان‌های فارسی، عربی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی است که محققان می‌توانند از آن استفاده کنند. یک کتابفروشی نیز در این موزه قرار دارد. همچنین بهترین کتاب‌ها، نشریات و پژوهش‌های مربوط به فرش ایرانی و به طور کلی قالی‌های شرقی به همراه کتاب‌های دینی، هنری و ادبی ایران در کتابخانه موزه موجود است.
همچنین در نمایشگاه موزه قالی ایران، فیلم‌ها و اسلایدهای بافت قالی و قالیچه و صنایع دستی ایران برای بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته میشود.
مطالعه کنید: آشنایی با بهترین موزه های ایران
موزه فرش ایران چه طرحی دارد؟
اولین چیزی که باید در بازدید از موزه تاریخی فرش ایران به آن توجه کنید خود ساختمان موزه است. اگر دقت کنید می‌بینید که این بنا شبیه یک دار قالی غول پیکر است! این هنر عبدالعزیز میرزا فرمانفرمائیان، معمار ایرانی است. او همچنین ساختمان را به گونه‌ای طراحی کرد که ستون‌ها بر روی ساختمان سایه بیاندازند تا دمای گرم در تابستان به این ترتیب کاهش یابد. این موزه دارای دو سالن اصلی است که یکی برای نمایش بیش از ۱۵۰ نوع فرش ایرانی و دیگری برای نمایشگاه‌های مختلف موقت و فصلی است.
ساختمان موزه فرش ایران ۳۴۰۰ متر مربع مساحت دارد. دارای دو تالار است و برای نمایش انواع فرش دستباف و قالیچه استفاده میشود.
بعد از بازدید از موزه تاریخی فرش تهران چه چیزی را باید دید؟
موزه تاریخی فرش تهران در پارک بزرگی به نام لاله قرار دارد. در این پارک جاذبه‌های جالب دیگری از جمله موزه هنرهای معاصر تهران و بازار سنتی پارک لاله وجود دارد که در آن مغازه‌های بسیاری به ارائه آثار سنتی، صنایع دستی و غذاها می‌پردازند. همچنین گالری‌ها، مراکز خرید، فروشگاه‌ها و رستوران‌ها در اطراف پارک وجود دارد. علاوه بر این، خود پارک مکانی عالی برای پیاده روی یا استراحت پس از بازدید از جاذبه‌ها خواهد بود.
طبقات موزه فرش تهران
همانطور که گفته شد، سالن طبقه اول به نمایشگاه دائمی و طبقه دوم به نمایشگاه‌های موقت فرش یا موضوعات مرتبط با فرش اختصاص دارد. اغلب قدیمی‌ترین قطعات مربوط به دوره صفویه است. موارد اخیر نیز وجود دارد. برخی از طرح‌ها و نقش‌های سنتی و بسیار کمیاب در میان فرش‌ها دیده میشود. فرش‌های پرتره، چند پانل، بوته، مثلثی مرکبات و طرح حیوانات از جمله طرح‌های متنوعی است که در این مجموعه یافت میشود. همچنین گاهی اوقات فرش‌های به اصطلاح لهستانی به نمایش گذاشته میشود. اینها فرش‌هایی هستند که ساخت ایران هستند، اما به نام لهستان شناخته می‌شوند.
موارد فوق و تمامی قطعات معروف دیگر در مراکز اصلی فرش سازی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و غیره ساخته شده است. در ورودی تالار اصلی طبقه اول، نقشه شناخته شده‌ترین مراکز فرش ایران، ویترینی از انواع ابزار بافندگی، ویترینی از مواد طبیعی در حال انقراض و همچنین نخ‌های رنگرزی شده و یک تابلوی عمودی وجود دارد.
سایر امکانات موزه فرش تهران
امکانات دیگری نیز در این موزه وجود دارد که شامل کتابخانه‌ای با حدود ۷۰۰۰ جلد کتاب است که در اختیار پژوهشگران و علاقه مندان قرار دارد و یک خانه سینما که در آن می‌توان فیلم‌های تخصصی در زمینه گره زدن فرش و طراحی گلیم را تماشا کرد. برای حفظ هنرها و فنون مرتبط با فرش، موزه کلاس‌های مختلفی برای آموزش فرش‌سازی، طراحی، تعمیر و ترمیم دارد.
مطالعه کنید: معرفی ۱۵ مورد از بهترین موزه های ایران
موقعیت موزه تاریخی فرش ایران
برای پیدا کردن موزه فرش ایران کار سختی در پیش نخواهید داشت. موزه در نبش شمال غربی پارک لاله، چهارراه فاطمی و کارگر واقع شده است. با استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا ماشین خود می‌توانید به راحتی به آنجا برسید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به موزه، ایستگاه مترو میدان انقلاب اسلامی است و اتوبوس‌هایی در خیابان کارگر شمالی وجود دارند که شما را به موزه می‌رسانند. در این مسیر نه تنها می‌توانید در پارک زیبای لاله گشتی داشته باشید، بلکه از موزه جالب دیگری به نام موزه هنرهای معاصر تهران در پارک لاله دیدن کنید. موزه در ضلع غربی پارک قرار دارد.
سخن آخر…
در این مقاله از سپنجا درباره موزه فرش صحبت کردیم. بهترین مکان برای آشنایی با فرش ایرانی و تاریخچه جذاب آن موزه فرش ایران است. در این موزه جالب انواع فرش ایرانی را مشاهده خواهید کرد. به الگوها نگاه کنید، هر کدام داستان منحصر به فرد خود را به شکل گره‌ها، آج‌ها و رنگ‌ها به شما می‌گویند.
