آشنایی با تنگه کافرین یا شداد
شهر ایلام یکی از استان‌های غرب کشور ما و در همسایگی عراق قرار گرفته که جاذبه‌های گردشگری بسیاری را در خود جای داده و یکی از این جاذبه‌های زیبا تنگه کافرین است. این تنگه در یکی از شهرستان‌های آن به نام بدره واقع شده که هر ساله گردشگران بسیاری برای بازدید به این منطقه قدم میگذارند و از چشم‌انداز زیبای آن لذت می‌برند. در این مقاله سپنجا قصد دارد شما را با زیبایی‌های نهفته این تنگه زیبا آشنا کند.
برای اجاره سوئیت در ایلام روی لینک کلیک کنید.
تنگه کافرین یا شداد کجا قرار دارد؟
ایلام در منطقه‌ای کوهستانی دارای ارتفاعات زیاد در جنگل‌های سرسبز با آب و هوایی معتدل قرار دارد. در این استان ۱۰ شهرستان واقع شده که یکی از آن‌ها بدره نام دارد که فاصله این شهر تا خود ایلام حدود ۸۰ کیلومتر و با دره شهر هم ۳۸ کیلومتر فاصله خواهد داشت. در این شهرستان مکان‌های دیدنی بسیار زیادی وجود دارد که یکی از آن‌ها تنگه کافرین نام دارد. این تنگه از جاذبه‌های خارق‌العاده این منطقه است که گردشگران با دیدن زیبایی‌های آن مبهوت می‌مانند.
تنگه کافرین در ۳ کیلومتری شهرستان ولیعصر، به سمت دره شهر و در جاده ایلام قرار دارد و با شهر بدره ۱۵ کیلومتر فاصله دارد. به جز این تنگه، تنگه الماس، تنگه برنجان و تنگه رازیانه هم در شهر بدره قرار گرفته که آن‌ها هم از زیبایی‌های دیگر این شهر به حساب می‌آیند. اگر از آن دسته افرادی هستید که برای بازدید از جاهای دیدنی و زیبا به مکان‌های مختلف سفر می‌کنید، حتما سفر به به شهر ایلام را جزء لیست بازدیدهای بعدی خود قرار دهید و دیدن تنگه شداد را به هیچ وجه از دست ندهید.
نامگذاری تنگه کافرین
نامگذاری تنگه کافرین یا شداد به زمان‌های خیلی دور برمی‌گردد. این تنگه را با نام‌های تنگه شداد، تنگ کافرین و تنگه کافری می‌شناسند و در گذشته زمانی که عرب‌ها به این منطقه حمله کرده بودند مردم این سرزمین در این تنگه به مقاومت برخاستند و به همین جهت بود که نام این تنگه به تنگه کافرین معروف شد.
اما نکته جالب توجه اینجاست که این تنگه دو نام متفاوت دارد و این موضوع باعث ابهام و سردرگمی مردم می‌شود و ضررهای زیادی را برای این مکان تاریخی به وجود می‌آورد؛ مثلا گردشگرانی به این مکان سفر می‌کنند و نام شداد را سراغ می‌گیرند، برخی از مردم آنجا می‌گویند که چنین جایی وجود ندارد.
نام شداد تا آنجایی که مشخص است به دیواره‌ها و قلعه‌های داخل تنگه مربوط می‌شود و بخشی از تنگه کافرین را دربرمی‌گیرد نه کل آن را بنابراین می‌توانیم تنها بخشی از این تنگه را شداد بنامیم. اکنون در فضاهای مجازی مثل اینستاگرام و دیگر رسانه‌ها از نام تنگه کافرین استفاده می‌شود و حتی رسانه‌هایی مثل خبرگزاری و صدا و سیما هم این منطقه را با نام تنگه کافرین می‌شناسند.
مهم‌ترین سندی که می‌توانیم بگوییم نام این تنگه، کافرین است، سفرنامه جهانگردی انگلیسی به نام فریا استارک بوده که تقریبا حدود ۹۰ سال پیش به شهر بدره سفر کرده و این تنگه را دیده است و در کتابش بارها از نام تنگه کافرین استفاده کرده است. کتاب این جهانگرد به نام سفرنامه الموت لرستان و ایلام است که با خواندن این کتاب از نام واقعی این تنگه آگاه می‌شوید.
اصرار داشتن به نام جعلی و غیر واقعی تنگه شداد نتیجه‌ای جز وارد کردن ضربه به موقعیت گردشگری این منطقه ندارد و با این کار تنها تغییری که شاید در چند سال آینده به وجود آید این است که از ۱۰۰ درصد مردم حدود ۲۰ درصد این تنگه را با نام شداد بشناسند و باز هم ۸۰ درصد آن را با نام واقعی‌اش می‌شناسند بنابراین بهتر است همین عده بر چنین اصراری کوتاه بیایند و نام کافرین را بر این تنگه قبول کنند.
طبیعت خارق‌العاده تنگه شداد
طبیعت بی‌نظیر تنگه کافرین چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای دارد که در این ناحیه به رودخانه سیمره نیز دید دارید و به راحتی می‌توانید آن را از دور مشاهده کنید. جانور معروف و خاص این منطقه سنجاب قفقازی یا سنجاب ایرانی است و این گونه جانور را در مناطقی مثل مدیترانه شرقی، جنگل‌های قفقاز، آناتولی و زاگرس می‌توانید پیدا کنید؛ زیرا زیستگاه اصلی آن‌ها در این منطقه خواهد بود.
این سنجاب هم مثل سنجاب‌های دیگر موهای پشتش به رنگ خاکستری و قهوه‌ای و موهای زیر بدن آن به رنگ زرد خواهد بود؛ اما تنها شاخصه‌ای که این سنجاب را از دیگر سنجاب‌های دیگر متمایز می‌کند، رنگ موهای دم و سر آن خواهد بود. رنگ این قسمت از موها قرمز حنایی است که سنجاب را بسیار زیبا و جالب کرده است.
تفریح در تنگه کافرین
در تنگه شداد که امروزه یک منطقه توریستی محسوب می‌شود، تفریحات زیادی را می‌توانید تجربه کنید. این تنگه با آب زیادی که دارد جان می‌دهد برای انواع تفریحات آبی؛ مثل قایق‌های تفریحی که با اجاره کردن آن‌ها، لحظات لذت‌بخشی را برای خود و همراهانتان رقم می‌زنید. البته باید گفت که طول این تنگه حدود ۲ کیلومتر است و می‌تواند برای قایق‌سواری محیط بسیار خوب و مناسبی باشد.
علاوه بر قایق‌سواری و آب بازی و حتی آبتنی در این محیط می‌توانید در رودخانه سیمره به ماهی‌گیری مشغول شوید و حسابی از گرفتن ماهی‌های متنوع لذت ببرید. خوردن ماهی‌های این تنگه بسیار خوشمزه هستند آن هم اگر کبابی میل کنید. زیارتگاهی در نزدیکی این تنگه به نام زیارتگاه جابر قرار دارد که می‌توانید در مسیر خود از آن هم بازدید کنید.
دسترسی به تنگه کافرین
برای اینکه به تنگه کافرین برسید و زیبایی‌های آن را از نزدیک مشاهده کنید باید از چند تپه و رودخانه‌ای بگذرید که این رودخانه همان رودخانه‌ای خواهد بود که از کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه پس از عبور از تنگه شداد به سد سیمره می‌ریزد. قبل از احداث سد سیمره، مردم برای بازدید از این تنگه به راحتی عبور می‌کردند؛ اما پس از اینکه این سد ساخته شد باید حتما با قایق به این تنگه رسید.
این قایق‌ها با فاصله ۳ کیلومتری از شهرک ولیعصر در مسیر جاده خاکی و شنی به سمت تنگه قرار گرفته‌اند. البته پس از اینکه از یک سنگ شکن عبور کردید و مسیر خاکی را پیش گرفتید به قایق‌ها می‌رسید. برای رفتن به تنگه شداد سعی کنید به همراه یک لیدر به آنجا بروید تا مسیر را گم نکنید؛ زیرا هیچ تابلویی برای کمک و راهنمایی شما در مسیر وجود نخواهد داشت.
بهترین زمان سفر به تنگه شداد
قبل از شروع سفر سعی کنید آب و هوای مقصد را بسنجید و ببینید که هوا در آن منطقه چگونه است؛ آیا باب میل شما هست یا نه؟ تنگه شداد چون در استان ایلام قرار گرفته و در آنجا هوای تقریبا سردی حاکم است بهتر است فصل زمستان و پاییز را برای رفتن انتخاب نکنید. فصل بهار آن هم ماه‌های فروردین و اردیبهشت بهترین زمان سفر به این تنگه خواهد بود؛ زیرا با طبیعت سرسبز و دلچسبی که در این زمان به نمایش می‌گذارد بیشتر از هر زمان دیگریست.
پس اگر می‌خواهید از جاذبه‌های این منطقه دیدن کنید و دچار باران و سردی هوا نشوید این زمان بهترین زمان است تا از سفر خود نهایت لذت را ببرید. هر چند برخی از افراد فصل‌های سرد سال را برای این سفر انتخاب می‌کنند تا از دیدن زیبایی‌های فصل زمستان در این منطقه جا نمانند. به هر حال توصیه می‌شود که در فصل بهار راهی این سفر شوید تا از سفر خود رضایت کامل داشته باشید.
شگفتی‌های تنگه شداد
تنگه کافرین با طبیعت سرسبز روح‌نوازی می‌کند که آب این تنگه از کبیرکوه نشعت می‌گیرد و از آنجا عبور می‌کند. برکه‌ای از آب زمزم در یک کیلومتری این تنگه قرار گرفته که در کنار آن می‌توانید بقایای سدی به نام «بره هله» را هم مشاهده کنید. اگر به جنگل‌های بلوط سر بزنید و خوش‌شانس باشید شاید بتوانید سنجاب ایرانی را هم ببینید.
آبشار کافرین یکی از مکان‌های دیدنی این قسمت است که علاوه بر آن غارهای زیادی هم در این حوالی وجود دارد که از مشهورترین این غارها می‌توان غار شداد را نام برد که جذابیت این غار گردشگران بسیاری را به خود جذب کرده است. طبق تحقیقات و پژوهش هایی که باستان شناسان در این منطقه انجام داده‌اند، از وجود قبرستانی به نام چمپایی باخبر شدند و نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که قدمت آن به سه هزار سال پیش برمی‌گردد.
با پایین آمدن آب سد سیمره و شستشوی خاک‌های اطراف آن از یک بنای تاریخی مربوط به دوره ساسانیان کشف شد که با این اتفاق یک بنای تاریخی ارزشمندی شناسایی شد. یافتن این آثار در فهمیدن تاریخ این منطقه به ما کمک خواهد کرد البته پس از اینکه این بنا را پیدا کردند به نجات بخشی آن اقدام کردند. در ادامه به بررسی جاذبه‌های دیدنی اطراف تنگه کافرین می‌پردازیم:
آتشکده کلم
آتشکده‌ای از سال‌ها پیش تقریبا از اواخر دوران بعد از اسلام در روستای کلم ساخته شد که امروزه به عنوان یکی از آثار ملی کشور ثبت شده است. این آتشکده در فاصله ۱۲۰ کیلومتری از شهر ایلام قرار گرفته است؛ پس اگر به ایلام آمدید حتما از این آثار تاریخی دیدن کنید و خاطره‌ای فراموش نشدنی را در ذهنتان ثبت کنید.
اما شاید با خود فکر کنید که چه عاملی باعث شده تا این آتشکده به عنوان یکی از مراکز گردشگری و دیدنی به حساب بیاید؟ در جواب باید گفت که وجود رودخانه کلم و سرسبزی زیبای محیط اطراف و قرار گیری این بنای تاریخی در بین دو کوه عاملی برای کشاندن گردشگران به این منطقه خواهد بود.
دریاچه سیمره
سیمره یکی از جاذبه‌های حیرت‌انگیز تنگه کافرین محسوب می‌شود. این رودخانه از رودخانه‌های پرآب و بزرگ در ایلام است. آب رودخانه سیمره از قله‌های زاگرس نشعت می‌گیرد و مسیر طولانی را طی می‌کند تا به این دریاچه بریزد و منطقه‌ای تفریحی را برای قایق‌سواری گردشگران ایجاد کند. این رودخانه به علت آب گل‌آلودش نام سیمره گرفته که از مهم‌ترین سرشاخه‌های رود کرخه هم به شمار می‌رود.
زیارتگاه جابر
امامزاده جابربن انصاری به زیارتگاه جابر معروف است که از بناهای خیلی قدیمی ایلام محسوب می‌شود. این زیارتگاه از ایلام حدود ۷۰ کیلومتر فاصله دارد و طراحی گنبد این بنای زیبا خیلی شبیه به گنبد دانیال نبی است که در شهر شوش قرار گرفته است. مردم خوب و خونگرم این مکان و همچنین وجود این زیارتگاه باعث شده که از جمله مکان‌های گردشگری و تفریحی برای مسافران به شمار رود.
تپه‌های لارت
تپه‌های لارت در بدره به دوران تاریخی ساسانیان و بعد از اسلام برمی‌گردد که در روستایی به همین نام (لارت) قرار دارد. این تپه‌ها در سال ۱۳۱۰ در ۲۴ شهریور به عنوان آثار ملی با شماره ۸ ثبت شده است که این ناحیه دیدنی در فاصله ۵ کیلومتری از روستای لارت قرار گرفته است و امروزه به عنوان یکی ازجاذبه‌های گردشگری در ایران به حساب می‌آید.
کوهستان کبیرکوه، پو آبشارهای دربند، کوه قلاقیران، منطقه جنگلی ششدار، روستای بانقلان، دره ارغوان، منطقه حفاظت شده مانشت، آبشار گچان، منطقه گل انار، دریاچه سد، قلعه اسماعیل خان، سنگ نوشته تخت خان، آبشار وه ریز، قلعه والی، مسجد صاحب زمان، پارک سیراب، موزه تاریخی طبیعی، کاخ فلاحتی، تپه خرگوشان، تنگه زرانگوش از دیگر جاهای دیدنی اطراف این تنگه هستند که گردشگران زیادی هر ساله از این مناطق دیدن می‌کنند.
اقامت در تنگه کافرین
اگر می‌خواهید در این تنگه شب را بمانید و اقامت گزینید باید بدانید که امکانات رفاهی مناسبی در این منطقه در دسترس شما نخواهد بود و اگر قصد چادر زدن دارید یا به صورت کمپینگ را دارید، روستاهای اطراف و یا شهرک ولیعصر مکان خوبی برای چادر زدن خواهند بود و از از لحاظ بالا بودن امنیت هم خیالتان راحت باشد. البته دره شهر و سراب دره هم از جاهایی است که ماهی‌گیران اغلب برای ماهی‌گیری به آنجا می‌روند و همانجا هم اتراق می‌کنند؛ زیرا امنیت بالایی دارند.
امکانات تنگه کافرین
امکانات رفاهی این تنگه همانطور که قبلا هم ذکر شد در سطح پایینی قرار دارد. برای صرف ناهار می‌توانید غذاهای محلی این منطقه را سرو کنید و امکانات تفریحی مثل بازی‌های آبی و تمام وسایل‌های مربوط به آن را خواهید یافت. باید برای تهیه برخی از نیازهای خود به روستاهای اطراف مراجعه کنید و یا همراه خود برخی تجهیزاتی که لازم دارید را مثل کوله پشتی، عینک و کلاه آفتابی، لباس گرم، آب معدنی، پیک نیک و… به همراه بیاورید.
سخن پایانی
تنگه کافرین که در استان ایام و در شهر بدره واقع شده دارای دره‌های تماشایی و هیجان‌انگیز است. این تنگه به عروس زاگرس معروف بوده و می‌توانیم بگوییم که بهترین مکان برای تفریح و زدن به دل طبیعت شگفت‌انگیز خواهد بود. اگر می‌خواهید سفری ماجراجویانه و هیجان‌انگیزی داشته باشید تنگه کافرین بهترین گزینه است.
در سپنجا از ریز تا درشت جزئیات این تنگه برای شما شرح داده شد و متوجه شدید که شگفتی‌های آن، آنقدر زیاد است که شما را به تماشای مناظر حیرت‌انگیز و خارق‌العاده آن دعوت می‌کند و شیفته این همه زیبایی خواهید شد. اگر مسیرتان به این منطقه خورد برای یک بار هم که شده از آن دیدن کنید مطمئن باشید که پشیمان نخواهید شد.
